Dış Kaynaklı Proje Süreçleri Yönetim Sistemi
Arda E. (Danışman (Yürütücü Gerçek Kişi Olan Projede)), Güngör Z., Eskin Z.
Arı sütü, sağlığa yararlı antioksidan, immünomodülatör, antiviral, antibakteriyel, yaşlanma karşıtı ve anti-inflamatuar özellikleri çeşitli preklinik çalışmalarla ortaya konulmuş bir bal arısı (Apis mellifera L.) ürünüdür. Antioksidan etkileriyle Tip 2 diyabet ve nöroprotektif etkileriyle Alzheimer hastalığının tedavisinde destekleyici olarak kullanılabileceği öne sürülmektedir.
Oksidatif stres; reaktif oksijen türleri (ROT) ile antioksidan savunma sistemleri arasındaki dengenin ROT’lar lehine bozulması durumudur. Oksidatif stres; kanser, kalp hastalıkları, diyabet ve nörodejeneratif hastalıklar başta olmak üzere pek çok patolojik tablonun ve yaşlanmanın patogenezi ile yakın ilişkilidir. İnsanda kandaki yüksek glukoz konsantrasyonu (hiperglisemi), birçok molekülde oksidatif hasarlara yol açmaktadır. Bunlardan biri de enzimatik olmayan ileri glikasyon son ürünlerinin oluşmasıdır. Glukozun proteinlere, lipidlere ve nükleik asitlere bağlanmasıyla meydana gelen bu hasarlar, serbest radikal oluşumunu arttırmaktadır.
Alzheimer hastalığı çok yaygın görülen, beynin serebral korteks bölgesinde nöronal yıkım ve nöral bağlantıların bozulması ile meydana gelen bir hastalıktır. Alzheimer hastalığının en belirgin özelliği beyin hücrelerinin dışında amiloid β plaklarının ve içinde nörofibriler yumakların oluşumudur. Ayrıca, Alzheimer hastalığının patofizyolojisinde ROT'un rolüne ilişkin kanıtlar giderek artmaktadır.
Klinik çalışmalar, Tip 2 diyabette yüksek glukoz düzeylerinin sebep olduğu hipergliseminin, Alzheimer hastalığındaki (AH) bilişsel işlev bozukluğu ile bağlantılı olabileceğini göstermektedir. İki hastalık arasında ortak risk faktörleri bulunmaktadır.
Bu çalışmada, arı sütünün ve içeriğinde yer alan 10-hidroksi-2-dekanoik asitin (10-H2DA), oksidatif strese bağlı moleküler hasarlardan biri olan ileri glikasyon ürünlerinin oluşumu ve Alzheimer hastalığının belirteçlerinden biri olan tau proteinin fosforilasyonu üzerindeki etkileri yeni bir yaklaşımla araştırılacaktır. Çalışma, tau geni (MAPT) aktarılmış ve tau fosforilasyonu gösterilmiş fisyon mayasında (Schizosaccharomyces pombe) ilk kez gerçekleştirilecektir. Schizosaccharomyces pombe yüksek ökaryotlardaki hücresel ve moleküler süreçlerin ve çeşitli metabolik hastalıkların araştırılmasında yaygın olarak kullanılan ökaryotik bir model organizmadır. Oluşturulacak deney sisteminin yanı sıra ölçülecek parametreler açısından yüksek bir özgün değere sahiptir.
Çalışmada, pSGP572+mapt plazmidi ile transforme edilmiş gua1ura4h- mutant S. pombe ırkı düşük (%0.5), orta (%3) ve yüksek (%5) glukoz konsantrasyonlarında çoğaltılacak, hücrelere arı sütünün ve içeriğinde bulunan 10-H2DA’nın farklı dozları uygulanacak ve farklı zamanlarda toplanacak hücrelerde protein hasarları [ileri glikasyon son ürünleri (AGE’ler, “advanced glycation end products”)] ve tau fosforilasyonu SDS-PAGE ve Western blot yöntemleri ile analiz edilecektir. Elde edilen veriler istatistik olarak değerlendirilecektir.
Çalışma sonunda elde edilecek veriler, arı sütünün ve 10-H2DA’nın hücresel oksidatif protein hasarları ve tau fosforilasyonu üzerindeki etkisini ortaya koyacaktır. Aynı zamanda bu çalışma; literatüre anlamlı ve özgün katkılar sağlayacak, araştırmacılara deneyim kazanma fırsatı sunacaktır.