Dış Kaynaklı Proje Süreçleri Yönetim Sistemi
Aktan turan Y. (Yürütücü), Aykulu G., Albay M. , Akçaalan albay R. , Okgerman H., Dorak Z.
Bu çalışmanın amacı içme suyu kaynağı olarak kullanılan Büyükçekmece Baraj Gölü’nde fitoplanktonun ve zooplanktonun kompozisyonu belirleyerek dağılımlarını etkileyen çevresel faktörlerin ve suda bulunan toksik türlerin teşhisi ve gelişimini kontrol eden faktörlerin araştırılmasıdır.
Haziran 2004 – Mayıs 2005 tarihleri arasında baraj gölünde belirlenen 5 ve gölü besleyen en önemli dere olan Karasu deresi üzerinden bir istasyondan, yüzeyden ve farklı derinliklerden (0 m, 1 m, 3 m ve dip) ilkbahar ve yaz aylarında on beş gün de bir diğer aylarda aylık su örnekleri alınarak suyun bazı fiziksel-kimyasal özellikleri (sıcaklık, tuzluluk, çözünmüş oksijen, pH, iletkenlik, sülfat, demir, toplam fosfor, besin tuzları-nitrit, nitrat, orto fosfat ve silikat), klorofil-a tayini ve fitoplanktonun ve zooplanktonun komunite yapısı, yoğunluğu, fitoplanktonun biyovolume dayalı biyomas tayini, tür çeşitliliği ve baskınlığı incelenmiştir. Zooplankton komunite yapısının tür çeşitliliği ve miktarı ise yine aynı istasyon ve derinliklerde aylık örnekleme periyotlarında inceleme yapılarak belirlenmiştir.
Baraj gölünde seçilen 5 istasyonda Bacillariophyta, Chlorophyta, Cyanophyta, Euglenophyta, Chrysophyta, Cryptophyta ve Dinophyta divizyolarına ait olmak üzere toplam 132 tür kaydedilmiştir. Bacillariophyta 56 tür ile en zengin grup olarak kaydedilirken, sadece 3 tür ile temsil edilen Cryptophyta divizyosu birey sayısı ve biyomas bakımından tüm istasyonlarda dominant grup olmuştur.
Zooplanktonda Rotatoria grubundan 56 tür, Cladocera grubundan 8 tür, Copepoda grubundan ise 6 tür tespit edilmiştir. Gölde, Rotatorlardan Keratella cochlearis, Cladocera’lardan Bosmina longirostris, Copepoda’dan Cyclops abyysorum türleri dominanttır. Meroplanktonda ise bivalv larvaları yoğun olarak bulunmuştur. İlkbahar mevsiminde Copepoda grubu baskınken, yaz mevsiminde ise Rotatoria ve Cladocera gruplarının en yoğun miktarlarda bulunduğu belirlenmiştir. Gölde yoğun olarak tespit edilen Keratella cochlearis, Polyarthra vulgaris, Synchaeta oblonga, Polyarthra dolicoptera, Asplanchna priodonta türleri gölün oligotrofik karakterde olduğunu göstermektedirler. Bununla birlikte gölde tespit edilen ve sayıca çok düşük miktarlarda bulunan Brachionidae familyasına ait türler, Lepadella patella, Euclanis dilatata, Trichocerca sp., Pompholyx sulcata, Keratella quadrata, Filinia longiseta türleri ise gölün gelecekte ötrof karakterde olacağını göstermektedirler.
Gölde toksik siyanobakteri türü olarak bilinen Microcystis viridis türü sadece 5. istasyon ve Karasu deresinde kaydedilmiştir. Göl suyundan alınan örneklerde yapılan laboratuar analizlerinde bu tür tarafından üretildiği bilinen microsystin tespit edilememiştir. Bu türün bulunduğu tarihlerde istasyonlardan izole edilerek kültüre alınan örnekler analiz edildiğinde toksin kaydedilmiştir. İçme suyu amacı ile kullanılan gölde şu an için risk görülmemekle birlikte göl fitoplankton kompozisyonunda bulunan bu tür çoğalma yaptığı takdirde ilerisi için tehdit oluşturması muhtemeldir.